won von
Szaberland wystawa w ramach
SURVIVAL 13. Przegląd Sztuki / Czyny zabronione Koszary Oddziałów Prewencji Policji we Wrocławiu

Praca odnosi się do zagadnienia ludzkiej migracji, wynikającej z nieoczekiwanych i dramatycznych zwrotów historii. Nawiązuje do śladów językowych, które pozostały po burzliwych losach Wrocławia - miasta o skomplikowanej przeszłości, które po II wojnie światowej zostało przejęte z rąk niemieckich, objęte sowieckim nadzorem wojskowym, a następnie włączone w struktury powojennej Polski. Choć formalna administracja przeszła w ręce polskie w 1945 roku, obecność wojsk radzieckich w mieście i w całym kraju utrzymywała się przez kolejne dziesięciolecia, aż do początku lat 90. XX wieku. Praca dotyka tematów tożsamości, pamięci oraz warstw historii, które wciąż odciskają swoje piętno na miejskiej przestrzeni i języku.

Stąd użycie niemieckiego wyrazu "von" - przyimka oznaczającego m.in. "z", "od", a także typowego członu nazwisk szlacheckich w języku niemieckim - oraz rusycyzmu "won", który w języku potocznym oznacza rozkaz oddalenia się, wypędzenia ("idź precz", "wynoś się") i pochodzi od rosyjskiego wyrazu BOH [czyt. won], o podobnym znaczeniu.
W pracy wybrzmiewa refleksja nad nieuchronnością przemian historycznych, które mimo swojej brutalności czy przypadkowości, trwale przekształcają tożsamość miejsc, języka i ludzi.

----

The work addresses the issue of human migration caused by unexpected and dramatic turns of history. It refers to linguistic traces left behind by the turbulent fate of Wrocław ? a city with a complex past that, after World War II, was taken from German control, placed under Soviet military oversight, and then incorporated into postwar Poland. Although formal Polish administration began in 1945, Soviet military presence in the city and across the country continued for decades, lasting until the early 1990s. The piece engages with themes of identity, memory, and the historical layers that continue to mark urban space and language.

Hence the use of the German word ?von? ? a preposition meaning ?from? or ?of,? and also a common element in German noble surnames ? alongside the Russianism ?won,? a colloquial command meaning ?get out? or ?go away,? derived from the Russian word ??? [pronounced von], with a similar connotation.
The work evokes a reflection on the inevitability of historical transformation, which ? whether violent or accidental ? irreversibly reshapes the identity of places, language, and people.